ประเทศไทยไร้พยาธิใบไม้ตับ

เมื่อวันที่ 5 ตุลาคม 2564 ที่ผ่านมา ทีมวิจัยภายใต้สถาบันวิจัยมะเร็งท่อน้ำดี มหาวิทยาลัยขอนแก่น นำโดย อ.ดร.ธนพงศ์ อินทระ และ อ.ดร.เปรม จันทร์สว่าง สาขาวิชาสถิติ คณะวิทยาศาสตร์ มข. และคณะทำงาน เข้ารับรับรางวัลรองชนะเลิศอันดับที่ 1 ด้านการออกแบบผลิตภัณฑ์และบริการ ประเภทการออกแบบบริการ ในนวัตกรรม “ระบบปัญญาประดิษฐ์สำหรับวิเคราะห์ภาพอัลตร้าซาวด์เพื่อช่วยคัดกรองกลุ่มเสี่ยงโรคมะเร็งท่อน้ำดี” มอบโดย สำนักงานนวัตกรรมแห่งชาติ ในงานวันนวัตกรรมแห่งชาติ ประจำปี 2564 โดยงานวิจัยนี้ เป็นการพัฒนา AI มาใช้กับระบบ Teleradiology Consultation ช่วยให้แพทย์ที่ทำอัลตราซาวด์มีความแม่นยำมากขึ้น เป็นหนึ่งในผลงานวิจัยภายใต้โครงการวิจัยท้าทายไทย : ประเทศไทยไร้พยาธิใบไม้ตับ (Fluke Free Thailand) ภายใต้การสนับสนุนจากสำนักงานการวิจัยแห่งชาติ (วช.) ขับเคลื่อนโดยภาคีเครือข่ายวิจัยภายใต้สถาบันวิจัยมะเร็งท่อน้ำดี นับเป็นความสำเร็จอีกหนึ่งก้าวของการต่อสู้กับโรคมะเร็งท่อน้ำดี จากโรคที่เคยรักษาไม่ได้ให้เป็นโรคที่รักษาได้โดยการคัดกรองกลุ่มเสี่ยงด้วยอัลตราซาวด์ เพื่อให้กลุ่มเสี่ยงมะเร็งท่อน้ำดีในระยะเริ่มต้นเข้าสู่กระบวนการรักษาให้เร็วที่สุด ภาพ/ข่าว : ปณิธาน ศรีบุญเรือง

วันที่ 8 กรกฎาคม 2564 สถาบันวิจัยมะเร็งท่อน้ำดี มหาวิทยาลัยขอนแก่น นำโดย ศ.นพ.ณรงค์ ขันตีแก้ว ผู้อำนวยการสถาบันวิจัยมะเร็งท่อน้ำดี เข้าร่วมประชุมขับเคลื่อนการจัดการสิ่งปฏิกูลเพื่อตัดวงจรพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดี จ.ขอนแก่น ณ ห้องประชุมพุทธรักษา ศูนย์อนามัยที่ 7 อ.เมือง จ.ขอนแก่น โดยมีนายจารึก เหล่าประเสริฐ รองผู้ว่าราชการจังหวัดขอนแก่น เป็นประธานการประชุม การประชุมครั้งนี้เป็นการประชุมหารือเพื่อหาแนวทางในการจัดการสิ่งปฏิกูลเพื่อตัดวงจรพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดี จังหวัดขอนแก่นได้จัดตั้งคณะทำงานขับเคลื่อนการจัดการสิ่งปฏิกูลเพื่อตัดวงจรพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดี มีรองผู้ว่าราชการจังหวัดขอนแก่น (นายจารึก เหล่าประเสริฐ) เป็นประธาน โดยคณะทำงานนี้มีเป้าประสงค์ร่วมกันคือแก้ปัญหาพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดีอย่างเป็นรูปธรรมในการป้องกันปัญหาและตัดวงจรชีวิตพยาธิใบไม้ตับในสิ่งปฏิกูลของรถสูบสิ่งปฏิกูลไม่ให้แพร่กระจายสู่สิ่งแวดล้อม นายจารึก เหล่าประเสริฐ รองผู้ว่าราชการจังหวัดขอนแก่น กล่าวว่า “ปัญหาพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดี เป็นปัญหาหลักที่ส่งผลกระทบต่อสุขภาพของประชาชนในจังหวัดและส่งผลต่อการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมของภาคอีสาน หลายอำเภอในจังหวัดขอนแก่นมีผู้เสียชีวิตจากโรคมะเร็งท่อน้ำดีเป็นจำนวนมาก จังหวัดขอนแก่นจึงได้จัดตั้งคณะทำงานขับเคลื่อนการจัดการสิ่งปฏิกูลเพื่อตัดวงจรพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดีขึ้นมาเพื่อแก้ปัญหาโดยมุ่งเน้นการตัดวงจรชีวิตพยาธิใบไม้ตับในสิ่งปฏิกูลของรถสูบสิ่งปฏิกูลไม่ให้แพร่กระจายสู่สิ่งแวดล้อม ในคณะทำงานประกอบไปด้วยหลายภาคส่วนทั้งการสาธารณสุข การปกครอง ขนส่ง โยธาธิการ ที่ดิน และสถาบันวิจัยมะเร็งท่อน้ำดี ที่ให้การสนับสนุนด้านวิชาการ” การประชุมในวันนี้ ได้ร่วมกันพิจารณา RoadMap การขับเคลื่อนการจัดการสิ่งปฏิกูลของจังหวัดขอนแก่น โดยได้ร่วมหารือพื้นที่เทศบาล/อบต.เป้าหมาย.ที่จะดำเนินการก่อสร้างระบบบำบัดสิ่งปฏิกูลในจังหวัดขอนแก่น และร่วมหารือแผนการดำเนินงานขับเคลื่อนการจัดการสิ่งปฏิกูลเพื่อตัดวงจรโรคพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดี จากนั้นเป็นการบรรยายให้ความรู้ หัวข้อ ความสำคัญและความจำเป็นในการดำเนินการจัดการสิ่งปฏิกูลเพื่อกำจัดโรคพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดีในพื้นที่จังหวัดขอนแก่น โดย ศ.นพ.ณรงค์ ขันตีแก้ว ผู้อำนวยการสถาบันวิจัยมะเร็งท่อน้ำดี และการรายงานสถานการณ์การจัดการสิ่งปฏิกูลในจังหวัดขอนแก่น โดยหัวหน้ากลุ่มพัฒนาอนามัยสิ่งแวดล้อม ศูนย์อนามัยที่ 7

วันที่ 30 มีนาคม 2564 สถาบันวิจัยมะเร็งท่อน้ำดี มหาวิทยาลัยขอนแก่น นำโดย ศาสตราจารย์ นพ.ณรงค์ ขันตีแก้ว ผู้อำนวยการสถาบันฯ พร้อมคณะทำงาน เข้าประชุมหารือร่วมกับบุคลากรภาคการสาธารณสุข ขับเคลื่อนการดำเนินงานภายใต้โครงการแก้ไขปัญหาโรคพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดีในอำเภอต้นแบบ อำเภอหนองเรือ จังหวัดขอนแก่น ณ ห้องประชุมสำนักงานสาธารณสุขอำเภอหนองเรือ จ.ขอนแก่น โดยได้รับเกียรติจากนายพิชิต แสนเสนา สาธารณสุขอำเภอหนองเรือ เป็นประธานการประชุมหารือฯ ในครั้งนี้ โดยมีบุคลากรโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลในอำเภอหนองเรือ จ.ขอนแก่น เข้าร่วมประชุมกว่า 30 คน การประชุมครั้งนี้เป็นการหารือแนวทางการขับเคลื่อนการดำเนินงานโครงการแก้ไขปัญหาโรคพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดีในอำเภอต้นแบบ อำเภอหนองเรือ จังหวัดขอนแก่น หรือ “หนองเรือโมเดล” โดยสถาบันวิจัยมะเร็งท่อน้ำดีตั้งเป้าหมายที่จะลดอัตราผู้ติดเชื้อพยาธิใบไม้ตับในพื้นที่ต้นแบบให้เหลือน้อยกว่าร้อยละ 1 และค้นหากลุ่มเสี่ยงพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดีในพื้นที่ผ่านการตรวจคัดกรอง เพื่อขยายโอกาสในการเข้าถึงการรักษา  ศาสตราจารย์ นพ.ณรงค์ ขันตีแก้ว ผู้อำนวยการสถาบันฯ กล่าวว่า “ปัจจุบันประเทศไทยเรามีประชาชนกลุ่มเสี่ยงโรคพยาธิใบไม้ตับอยู่กว่า 6 ล้านคน ซึ่งประชาชนกลุ่มเสี่ยงฯ นี้ สามารถพัฒนาไปสู่การเป็นโรคมะเร็งท่อน้ำดีได้ในอนาคต ซึ่งโรคมะเร็งท่อน้ำดีนี้เป็นปัญหาใหญ่ที่คร่าชีวิตพี่น้องประชาชนไทย เกินกว่าครึ่งเป็นพี่น้องชาวอีสาน โดยเฉพาะหัวหน้าครอบครัวที่เป็นกำลังหลักที่ต้องเสียชีวิตจากโรคนี้ฯ ไปปีละมากกว่า 20,000 คน ส่งผลกระทบเชิงเศรษฐกิจ สังคม และวิถีความเป็นอยู่ของคนในสังคม ด้วยเหตุนี้ สถาบันวิจัยมะเร็งท่อน้ำดี มหาวิทยาลัยขอนแก่น

วันที่ 26 มีนาคม 2564 สถาบันวิจัยมะเร็งท่อน้ำดี มหาวิทยาลัยขอนแก่น โดย นางสาวสุปราณี วรพันธุ์ ผู้จัดการโครงการ พร้อมคณะทำงาน เข้าร่วมประชุมกับคณะกรรมการพัฒนาคุณภาพชีวิตระดับอำเภอ (พชอ.) อำเภอโกสุมพิสัย จ.มหาสารคาม ณ สำนักงานสาธารณสุขอำเภอโกสุมพิสัย จ.มหาสารคาม โดยมีนายจำนง ศรีทรัพย์ สาธารณสุขอำเภอโกสุมพิสัย เป็นประธานที่ประชุม มีผู้เข้าร่วมประชุมกว่า 25 คน การประชุมครั้งนี้ สถาบันวิจัยมะเร็งท่อน้ำดี ได้สรุปผลการดำเนินงานและรายงานผลการดำเนินงานโครงการแก้ไขปัญหาโรคพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดี เมื่อปี 2563 ที่ผ่านมา ซึ่งการแก้ไขปัญหาพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดี เป็นหนึ่งในประเด็นหลักขับเคลื่อนการดำเนินงานของคณะกรรมการพัฒนาคุณภาพชีวิตอำเภอโกสุมพิสัย โดยมีผลการดำเนินงานในโครงการ ดังนี้ 1.โครงการอบรมเชิงปฏิบัติการพัฒนาอาสาสมัครแกนนำ Mr.&Mrs.OV-CCA เป็นการนำตัวแทนชุมชน จากแต่ละตำบล ทั้งหมด 20 ตำบล และกลุ่มสตรีตำบลแพง รวมทั้งสิ้นประมาณ 80 คน มาถ่ายทอดความรู้เกี่ยวกับการตัดวงจรพยาธิใบไม้ตับและร่วมวางแนวทางการแก้ไขปัญหาฯ ร่วมกัน เป็นการเพิ่มจำนวนบุคคลต้นแบบ และสร้างเครือข่ายการแก้ไขปัญหาโรคพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดีในพื้นที่ 2.ตรวจคัดกรองพยาธิใบไม้ตับจากแอนติเจนในปัสสาวะในประชาชนกลุ่มเสี่ยง อายุ 15 ปี ขึ้นไป จำนวน 3,939 ราย พบผู้ติดเชื้อพยาธิใบไม้ตับ จำนวน 613 ราย

วันที่ 23 ธันวาคม 2563 สถาบันวิจัยมะเร็งท่อน้ำดี มหาวิทยาลัยขอนแก่น นำโดย รศ.นพ.ณรงค์ ขันตีแก้ว ผู้อำนวยการสถาบันฯ ได้ต้อนรับคณะศึกษาดูงานจากคณะกรรมการพัฒนาคุณภาพชีวิตอำเภอเมือง จังหวัดมหาสารคาม เข้าศึกษาดูงานและเข้ารับการถ่ายทอดความรู้การทำงานแก้ไขปัญหาโรคพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดี ภายใต้โครงการอำเภอต้นแบบแก้ไขปัญหาพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดี “เมืองมหาสารคามโมเดล” ภายใต้โครงการวิจัยท้าทายไทย : ประเทศไทยไร้พยาธิใบไม้ตับ ซึ่งดำเนินงานร่วมกับสำนักงานการวิจัยแห่งชาติ (วช.) โดยคณะศึกษาดูงานจาก อ.เมืองมหาสารคาม นำโดย นายพิสิฏฐ์ แสงโทโพธิ์ ผู้ช่วยสาธารณสุขอำเภอเมือง จ.มหาสารคาม พร้อมด้วยคณะทำงานจากคณะกรรมการพัฒนาคุณภาพชีวิตอำเภอ, สำนักงานสาธารณสุขอำเภอ, รพ.สต.ต่างๆ ผู้นำชุมชน ครู บุคลากรโรงพยาบาลมหาสารคาม และบุคลากรที่เกี่ยวข้องเข้าร่วมกิจกรรมจำนวนกว่า 26 คน ณ ห้องประชุม 5311 อาคารเวชวิชชาคาร คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น และห้องปฏิบัติการตรวจพยาธิใบไม้ตับจากแอนติเจนในปัสสาวะ ภาควิชาปรสิตวิทยา คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น โดย รศ.นพ.ณรงค์ ขันตีแก้ว ผู้อำนวยการสถาบันวิจัยฯ กล่าวว่า “โรคพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดีเป็นภัยร้ายที่ทำลายชีวิตคนอีสาน มีผู้เสียชีวิตมากกว่าปีละกว่า 20,000 คน สาเหตุหลักๆ เนื่องมาจากพฤติกรรมการทานอาหารจากปลาเกล็ดขาวแบบสุกๆ ดิบๆ ซึ่งจะรับพยาธิใบไม้ตับเข้าไปและพยาธิจะเข้าไปทำลายท่อน้ำดีจนเป็นมะเร็งท่อน้ำดี เพื่อแก้ไขปัญหาดังกล่าวให้มีความยั่งยืนทางสถาบันวิจัยมะเร็งท่อน้ำดี ได้ร่วมมือกับสำนักงานการวิจัยแห่งชาติ

วันที่ 9 พฤศจิกายน 2563 รศ.นพ.ณรงค์ ขันตีแก้ว ผู้อำนวยการสถาบันวิจัยมะเร็งท่อน้ำดี มหาวิทยาลัยขอนแก่น ร่วมกับคณะกรรมการเขตสุขภาพเพื่อประชาชน เขตพื้นที่ 7 (กขป.7) นำโดย อาจารย์ศักดิ์เจริญ ภวภูตานนท์ เลขานุการ กขป.7 ได้เข้าถวายความรู้เรื่องการป้องกันแก้ไขปัญหาโรคพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดีและการรักษา แด่คณะพระคุณเจ้าพระวิปัสนาจารย์ จำนวน 70 รูป ในเขตปกครองคณะสงฆ์ภาค 9 (ขอนแก่น มหาสารคาม ร้อยเอ็ด กาฬสินธุ์) ณ วัดขุนพรหมดำริ ตำบลท่าสองคอน อำเภอเมือง จังหวัดมหาสารคาม โดยมีพระครูสารกิจประยุต รองเจ้าคณะอำเภอเมือง จังหวัดมหาสารคาม เป็นประธานในโครงการดังกล่าว พระครูสารกิจประยุต รองเจ้าคณะอำเภอเมือง จังหวัดมหาสารคาม กล่าวว่า “ปัญหาโรคพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดีเป็นปัญหาที่พรากชีวิตคนอีสานที่ได้ยินมาเป็นเวลายาวนาน ญาติโยมชาวอีสานเสียชีวิตด้วยโรคนี้ไปเยอะแยะมากมาย ภาคสาธารณสุขก็ได้รณรงค์สร้างความเข้าใจให้ประชาชนรับรู้มาอยู่ตลอด หมอที่โรงพยาบาลก็ผ่าตัดอยู่เกือบทุกวัน แต่โรคนี้ก็ยังไม่หายไปสักที ดังนั้น การแก้ไขปัญหาควรเริ่มที่สร้างความตระหนักในปัญหาที่เกอกจากโรคภัยความเจ็บป่วยที่มาจากการกินปลาแบบดิบๆ และการไม่ทิ้งสิ่งปฏิกูลที่มีไข่ของพยาธิใบไม้ตับจากรถสูบส้วมเทลงในแหล่งน้ำสาธารณะ พระสงฆ์ทั้ง 4 จังหวัด กลุ่มจังหวัดร้อยแก่นสารสินธุ์ ที่มาในวันนี้ ถือเป็นพระสงฆ์ผู้ขับเคลื่อนและสร้างความตระหนักถึงภัยร้ายของพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดีให้กับพี่น้องประชาชนได้เป็นอย่างดี ดังนั้นวันนี้นับเป็นโอกาสอันดีที่ได้มาทำบุญร่วมกัน ร่วมแรงร่วมใจกันแก้ไขปัญหานี้ร่วมกัน เพื่อช่วยต่อชีวิตให้ญาติโยมประชาชนชาวอีสาน” พระสงฆ์ นับเป็นอีกหนึ่งในผู้ถ่ายทอดความรู้และผู้ขับเคลื่อนทางสังคม (Social

วันที่ 27 พฤศจิกายน 2563 สถาบันวิจัยมะเร็งท่อน้ำดี มหาวิทยาลัยขอนแก่น นำโดย รศ.นพ.ณรงค์ ขันตีแก้ว ผู้อำนวยการสถาบันวิจัยฯ และ รศ.ดร.วัชรินทร์ ลอยลม กรรมการและเลขานุการสถาบันวิจัยฯ พร้อมด้วยคณะนักวิจัยและคณะทำงาน จำนวน 14 คน ประชุมหารือร่วมกับ ศูนย์นาโนเทคโนโลยีแห่งชาติ ภายใต้สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) นำโดย ดร.ไพศาล ขันชัยทิศ หัวหน้าทีมวิจัยเข็มระดับนาโน กลุ่มวิจัยวัสดุตอบสนองและเซ็นเซอร์ ระดับนาโนศูนย์นาโนเทคโนโลยีแห่งชาติ สวทช. เพื่อหารือแนวทางการพัฒนาโครงการวิจัยร่วมกัน ณ ห้องประชุม 5102 อาคารเวชวิชชาคาร คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น จ.ขอนแก่น ดร.ไพศาล ขันชัยทิศ หัวหน้าทีมวิจัยเข็มระดับนาโน ได้นำเสนอทิศทางการวิจัยพัฒนา Nanorobotics และ Microneedles จากนั้นได้เปิดให้ทีมวิจัยจาก มข. ซักถามและหารือร่วมกัน เพื่อที่จะนำไปสู่แนวทางการพัฒนาโครงการวิจัยในด้านนี้ร่วมกัน รศ.นพ. ณรงค์ ขันตีแก้ว ผู้อำนวยการสถาบันวิจัยมะเร็งท่อน้ำดี ได้นำเสนอประเด็นปัญหาการวินิจฉัยและการรักษาโรคมะเร็งท่อน้ำดี และความต้องการด้านนวัตกรรม อันนำไปสู่ความร่วมมือในการพัฒนานวัตกรรมเพื่อแก้ไขปัญหาโรคพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดีต่อไปในอนาคต จากนั้น คณะทำงานศูนย์นาโนเทคโนโลยีแห่งชาติ ได้เข้าเยี่ยมชมกระบวนการทำงานด้านการตรวจวิเคราะห์และคัดกรองพยาธิใบไม้ตับจากแอนติเจนในปัสสาวะ ที่ห้องปฏิบัติการ CASCAP ชั้น