วันที่ 23 ธันวาคม 2563 สถาบันวิจัยมะเร็งท่อน้ำดี มหาวิทยาลัยขอนแก่น นำโดย รศ.นพ.ณรงค์ ขันตีแก้ว ผู้อำนวยการสถาบันฯ ได้ต้อนรับคณะศึกษาดูงานจากคณะกรรมการพัฒนาคุณภาพชีวิตอำเภอเมือง จังหวัดมหาสารคาม เข้าศึกษาดูงานและเข้ารับการถ่ายทอดความรู้การทำงานแก้ไขปัญหาโรคพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดี ภายใต้โครงการอำเภอต้นแบบแก้ไขปัญหาพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดี “เมืองมหาสารคามโมเดล” ภายใต้โครงการวิจัยท้าทายไทย : ประเทศไทยไร้พยาธิใบไม้ตับ ซึ่งดำเนินงานร่วมกับสำนักงานการวิจัยแห่งชาติ (วช.) โดยคณะศึกษาดูงานจาก อ.เมืองมหาสารคาม นำโดย นายพิสิฏฐ์ แสงโทโพธิ์ ผู้ช่วยสาธารณสุขอำเภอเมือง จ.มหาสารคาม พร้อมด้วยคณะทำงานจากคณะกรรมการพัฒนาคุณภาพชีวิตอำเภอ, สำนักงานสาธารณสุขอำเภอ, รพ.สต.ต่างๆ ผู้นำชุมชน ครู บุคลากรโรงพยาบาลมหาสารคาม และบุคลากรที่เกี่ยวข้องเข้าร่วมกิจกรรมจำนวนกว่า 26 คน ณ ห้องประชุม 5311 อาคารเวชวิชชาคาร คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น และห้องปฏิบัติการตรวจพยาธิใบไม้ตับจากแอนติเจนในปัสสาวะ ภาควิชาปรสิตวิทยา คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น
โดย รศ.นพ.ณรงค์ ขันตีแก้ว ผู้อำนวยการสถาบันวิจัยฯ กล่าวว่า “โรคพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดีเป็นภัยร้ายที่ทำลายชีวิตคนอีสาน มีผู้เสียชีวิตมากกว่าปีละกว่า 20,000 คน สาเหตุหลักๆ เนื่องมาจากพฤติกรรมการทานอาหารจากปลาเกล็ดขาวแบบสุกๆ ดิบๆ ซึ่งจะรับพยาธิใบไม้ตับเข้าไปและพยาธิจะเข้าไปทำลายท่อน้ำดีจนเป็นมะเร็งท่อน้ำดี เพื่อแก้ไขปัญหาดังกล่าวให้มีความยั่งยืนทางสถาบันวิจัยมะเร็งท่อน้ำดี ได้ร่วมมือกับสำนักงานการวิจัยแห่งชาติ (วช.) ดำเนินโครงการวิจัยท้าทายไทย : ประเทศไทยไร้พยาธิใบไม้ตับ ซึ่งเป็นการดำเนินโครงการวิจัยเชิงบูรณาการ โดยมีการนำเอาองค์ความรู้วิจัยในการแก้ไขปัญหาโรคพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดีลงไปบูรณาการแก้ปัญหาในพื้นที่อำเภอต้นแบบ ประสานงานและขับเคลื่อนการแก้ไขปัญหาดังกล่าวร่วมกับ กขป.7 และกลุ่มจังหวัดร้อยแก่นสารสินธุ์ ผ่านกลไกของคณะกรรมการพัฒนาคุณภาพชีวิตระดับอำเภอ (พชอ.) ซึ่งตอนนี้กำลังดำเนินงานในพื้นที่ 10 อำเภอ กลุ่มจังหวัดร้อยแก่นสารสินธุ์ เราคาดหวังว่าภายใน 3 ปี จะลดอัตราผู้ติดเชื้อพยาธิใบไม้ตับในพื้นที่ลงให้เหลือน้อยกว่า ร้อยละ 1 และชาวบ้านสามารถแก้ไขปัญหานี้ได้เองอย่างยั่งยืน”
จากนั้น รศ.นพ.ณรงค์ ได้บรรยายสรุปภาพรวมการดำเนินงานด้านการแก้ไขปัญหาโรคพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดี ภายใต้สถาบันวิจัยฯ โดยเฉพาะรูปแบบการดำเนินงานโครงการแก้ไขปัญหาโรคพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดี อำเภอต้นแบบ จากนั้นเป็นการบรรยายให้ความรู้ ในหัวข้อ “ทำอย่างไร อาหารปลอดภัย ปลาปลอดพยาธิ” โดย ผศ.ดร.สิรินทิพย์ บุญจรัสภิญโญ ภาควิชาเวชศาสตร์ชุมชน คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น และคณะศึกษาดูงานได้รับฟังการบรรยายให้ความรู้ในหัวข้อ “การเก็บข้อมูลและใช้งานระบบ Isan Cohort” โดย รศ.ดร.บัณฑิต ถิ่นคำรพ ผู้อำนวยการศูนย์จัดการข้อมูลและวิเคราะห์ทางสถิติ (DAMASAC) คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น และการบรรยายให้ความรู้ หัวข้อ “หลักสูตรสร้างภูมิคุ้มกันโรคพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดีสำหรับเด็กและเยาวชน” โดย รศ.ดร.อังคณา ตุงคะสมิต คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น
จากนั้นในช่วงบ่ายเป็นการบรรยายให้ความรู้ หัวข้อ “วงจรพยาธิใบไม้ตับและการตรวจคัดกรองพยาธิใบไม้ตับด้วยการตรวจปัสสาวะ” โดย ศ.ดร.ไพบูลย์ สิทธิถาวร ภาควิชาปรสิตวิทยา คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น จากนั้นคณะทำงานฯ ได้เข้าเยี่ยมชมห้องปฏิบัติการตรวจพยาธิใบไม้ตับจากแอนติเจนในปัสสาวะ ภาควิชาปรสิตวิทยา คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น
สถาบันวิจัยมะเร็งท่อน้ำดี ได้ดำเนินงานขับเคลื่อนการแก้ไขปัญหาพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดีผ่านโครงการและกิจกรรมต่างๆ มากมายทั้งในและต่างประเทศ อำเภอเมือง จังหวัดมหาสารคาม เป็นหนึ่งในพื้นที่นำร่องที่ทางสถาบันวิจัยฯ ร่วมกับคณะกรรมการเขตสุขภาพเพื่อประชาชน เขตพื้นที่ 7 และคณะกรรมการพัฒนาคุณภาพชีวิตระดับอำเภอเมือง จ.มหาสารคาม ได้นำเอาโครงการวิจัยในด้านต่างๆ ลงมาขับเคลื่อนแก้ไขปัญหาพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดีร่วมกับประชาชนในพื้นที่ ซึ่งมีแนวทางการดำเนินงานที่สอดรับกับอุดมการณ์ของมหาวิทยาลัยขอนแก่น ที่ยึดถือการเป็นมหาวิทยาลัยแห่งการอุทิศเพื่อสังคม เพื่อแก้ไขปัญหาและยกระดับคุณภาพชีวิตของผู้คนในสังคมโดยเฉพาะภาคอีสานให้ประชาชนมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นและลดอัตราการเสียชีวิตจากโรคมะเร็งท่อน้ำดีลงให้เหลือน้อยที่สุด
ภาพ/ข่าว : ปณิธาน ศรีบุญเรือง
