เมื่อวันพฤหัสบดี ที่ 13 สิงหาคม 2562 เวลา 09.00 ฝ่ายการศึกษาและบริการวิชาการ มหาวิทยาลัยขอนแก่นจัดพิธีเปิด การอบรมการจัดการเรียนการสอนแบบออนไลน์ (Online Learning) โดยมี รศ.นพ.ชาญชัย พานทองวิริยะกุล อธิการบดีมหาวิทยาลัยขอนแก่น เป็นประธานในงาน  รศ.ดร. ไมตรี อินทร์ประสิทธิ์  รองอธิการบดีฝ่ายการศึกษาและบริการวิชาการ มหาวิทยาลัยขอนแก่น กล่าวรายงาน  ในการนี้มี คณาจารย์ นักศึกษา ผู้เข้าร่วมกิจกรรม  รวมจำนวนทั้งสิ้น 410 คน ทั้งในส่วนการเข้าร่วมในพื้นที่ ณ อาคารสถาบันวิจัยและพัฒนาวิชาชีพครูสำหรับอาเซียน 57 คน และ เข้าร่วมผ่านทางออนไลน์ ผ่านโปรแกรม ZOOM และ YOUTUBE LIVE 353 คน

พิธีการเริ่มจาก รศ.ดร. ไมตรี อินทร์ประสิทธิ์  รองอธิการบดีฝ่ายการศึกษาและบริการวิชาการ มหาวิทยาลัยขอนแก่น ได้กล่าวถึงที่มาในการจัดงานว่า  COVID-19 ทำให้เกิดเงื่อนไขใหม่ในการจัดการเรียนการสอนสำหรับการศึกษาทุกระดับ ผู้สอนกับผู้เรียนไม่สามารถอยู่ในชั้นเรียนเดียวกันได้ในเชิงกายภาพ หรือ การจัดการเรียนการสอนแบบชั้นเรียน (Classroom-based Instruction) แบบเดิมต้องจัดภายใต้เงื่อนไข Social Distancing ซึ่งทำให้การจัดการเรียนการสอน ต้องกลายเป็นการจัดการเรียนการสอนทางไกล (Distance Learning)  ซึ่งตอนนี้เรียกกันในชื่อว่า การจัดการเรียนการสอนแบบออนไลน์” (Online Learning)

“มหาวิทยาลัยขอนแก่นจัดการอบรมเชิงปฏิบัติการเรื่อง: การจัดการเรียนการสอนแบบออนไลน์ (Online Learning) ภายใต้โครงการการพัฒนากระบวนทัศน์ใหม่ทางการศึกษา (New Educational Paradigm) เพื่อให้คณาจารย์ของมหาวิทยาลัยขอนแก่น นักวิชาการ นักศึกษา ตลอดจนผู้สนใจได้มีความรู้ความเข้าใจ เห็นภาพและแนวทางการจัดการเรียนการสอนแบบออนไลน์ (Online Learning) เพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืน (Sustainable Development Goals: SDGs) ในยุคการเปลี่ยนแปลงดิจิทัล (Digital Transformation Era)”รศ.ดร. ไมตรี กล่าว

รศ.นพ.ชาญชัย พานทองวิริยะกุล อธิการบดีมหาวิทยาลัยขอนแก่น กล่าวว่า  ตอนนี้ยุทธศาสตร์ด้านการศึกษามหาวิทยาลัยขอนแก่นเราต้องการทำ Education Transformation เบื้องหลังแนวคิด คือ เรารู้ว่าปัจจุบันนี้มหาวิทยาลัยในเมืองไทย สอนเหมือนกับ ประถม มัธยม คือสอนเด็กให้จำความรู้ ไม่ให้เด็กได้คิด  เพราะฉะนั้นจึงเป็นการส่งต่อความรู้จากอาจารย์ไปสู่นักเรียน  ซึ่งทั่วโลกเปลี่ยนหมดแล้ว  เพราะตอนนี้ความรู้มีเต็มไปหมดในโลกอินเตอร์เน็ต  อาจารย์ไม่ได้รู้หมด  บางเรื่องเด็กไปค้นคว้า รู้เท่ากับอาจารย์ หรือ อาจจะรู้มากกว่าอาจารย์  เพราะฉะนั้นหมดสมัยที่อาจารย์จะถ่ายทอด ความรู้ของอาจารย์ไปสู่เด็ก

เพราะฉะนั้นการบรรยายออนไลน์ต้องเติมเต็มด้วยความคิด  เด็กจะค้นคว้าหาความรู้ดีขึ้นได้อย่างไร เราจะต้อง  construct  knowledge หรือ ทำให้เด็กสร้างความรู้ความเข้าใจด้วยตัวเขาเองไม่ใช่อาจารย์ถ่ายทอดความรู้จากตัวอาจารย์ส่งต่อไปยังนักเรียน  ในยุคใหม่เราต้องการให้เด็กเก่งกว่าอาจารย์  ต้องรอบรู้มากกว่าอาจารย์ ฉะนั้นอาจารย์ต้องเปลี่ยนบทบาทตัวเองจาก Teacher ครูผู้สอน มาเป็น Coaching  ผู้สร้างกระบวนการ  ในการให้คำแนะนำช่วยเหลือ อาจารย์จะเหนือกว่าเด็กที่ประสบการณ์  การประยุกต์ใช้ความรู้ และ จะต้องกลั่นกรองความรู้ที่แท้จริงให้เด็ก ซึ่งสิ่งนี้เกิดได้ทั้ง onsite การเรียนในห้องเรียน และ การเรียนออนไลน์

ในการนี้ รศ.นพ.ชาญชัย  ได้ยกตัวอย่างการจัดกิจกรรม  ของ Business School ของมหาวิทยาลัย Harvard ที่อาจารย์จะให้นักศึกษาค้นคว้าหาความรู้  และมีกระบวนการตรวจสอบว่านักศึกษาเข้าใจเนื้อหา ทฤษฎีจริงหรือไม่   กิจกรรมดังกล่าวชื่อว่า  tutorial hours  ซึ่งจะเป็นการเจอกันทางออนไลน์ หรือ เจอในห้องเรียน โดยครูจะเป็นคนตั้งคำถามให้เด็กตอบ และ เด็กจะช่วยกันตอบเป็นทีม คนเก่งต้องติวเด็กอ่อน  ซึ่งนักศึกษาจะได้ Team based Learning  การจัดการเรียนรู้แบบทีม  พร้อมกับมีทักษะการสื่อสาร Communication Skill เป็นคุณลักษณะของบัณฑิตสมัยใหม่ในศตวรรษที่ 21’ด้วยเช่นกัน

รศ.นพ.ชาญชัย  กล่าวต่อไปว่า เพราะฉะนั้นครูมีหน้าที่วางกลยุทธ์ให้เด็กเรียนรู้  การเรียนออนไลน์เป็นกลยุทธ์หนึ่งให้เด็กเรียนรู้  เพราะฉะนั้นออนไลน์ปรับตัวง่ายที่สุดในสถานการณ์ covid-19 ถ้าใครมีความพร้อมก็ทำบทเรียนออนไลน์ เด็กก็สามารถเรียน ที่ไหน เวลาใดก็ได้  ก็จะง่ายขึ้น แต่ ต้องมีชั่วโมงที่ครูกับนักเรียนต้องมาเจอกัน จะเจอออนไลน์ หรือ  on site ก็แล้วแต่ เพื่อมาพูดคุยกัน เปลี่ยนชั่วโมงบรรยายมาเป็นชั่วโมงที่เด็กมาคุยแลกเปลี่ยนกัน เหมือนกับที่มหาวิทยาลัย harvard ใช้คำว่า tutorial hours

สิ่งที่เราต้องไม่ลืมในการสอนออนไลน์ หรือ ทำบทเรียนออนไลน์ คือเราต้องการให้เด็ก สร้างความรู้ความเข้าใจด้วยตนเอง  สิ่งที่สำคัญและยากกว่าการสอนออนไลน์ คือ Evaluation หรือ Assessment ซึ่งก็คือการวัดเด็ก  เมื่อเปลี่ยนกระบวนทัศน์จาก teaching paradigm เป็น Learning  paradigm เราต้องไปให้ถึง assessment ด้วย  ไม่เช่นนั้นเราจะล้มเหลว  ไปไม่ถึง  เพราะถ้าเราสอนแบบใหม่ให้เด็กรู้จักคิด  แต่เราวัดความจำ  เด็กก็จะไม่เรียนตาม  จะท่องมาสอบเพื่อความอยู่รอด เพราะฉะนั้นเราต้องเปลี่ยนให้สุดทาง

ในช่วงท้ายรศ.นพ.ชาญชัย กล่าวย้ำว่า   education transform ไม่ได้หมายความว่าออนไลน์เหนือกว่า on site  เพราะทั้ง 2 สิ่ง เป็นเครื่องมืออันหนึ่งเท่านั้นในการจัดการศึกษา แต่ บทบาทของครู ต้องไม่ลืมว่าสิ่งที่สำคัญกว่านั้นก็คือทำอย่างไรจะทำให้เด็ก คิดเป็น สามารถวิเคราะห์สังเคราะห์ความรู้ได้

ต้องถือโอกาสนี้ขอบคุณ ในนามของมหาวิทยาลัยขอนแก่น ขอขอบคุณฝ่ายการศึกษาและบริการวิชาการ มหาวิทยาลัยขอนแก่นที่ได้สนับสนุนการดำเนินงานของโครงการฯ นี้มาอย่างต่อเนื่องและเต็มศักยภาพ และขอขอบคุณวิทยากรพิเศษ Prof. Dr.Masami ISODA และ Prof.Yutaka OHARA รองศาสตราจารย์ แพทย์หญิงกมลวรรณ เจนวิถีสุข และรองศาสตราจารย์ ดร.ไมตรี อินทร์ประสิทธิ์ ที่มาให้ความรู้และแลกเปลี่ยนประสบการณ์กับผู้เข้าร่วม ขอบคุณผู้บริหารและคณาจารย์ทุกท่านที่เข้าร่วมเป็นเกียรติ และขอบคุณผู้เข้าร่วมอบรมที่เข้าร่วมกิจกรรมในครั้งนี้  อธิการบดีมหาวิทยาลัยขอนแก่นกล่าวปิดท้าย

ทั้งนี้ การอบรมการจัดการเรียนการสอนแบบออนไลน์ (Online Learning) มีกำหนดจัดขึ้นในระหว่างวันที่ 13-14 สิงหาคม 2562 กิจกรรมหลัก ประกอบด้วย

1)       กิจกรรมการบรรยายในหัวข้อ “Teaching Preparation for Online Classroom” ของ

Prof.Yutaka OHARA ผู้เชี่ยวชาญจากมหาวิทยาลัย Kanto-Gakuin ประเทศญี่ปุ่น

2) กิจกรรมการบรรยายในหัวข้อ “Online learning in the Digital Era” โดย

รองศาสตราจารย์ ดร. ไมตรี อินทร์ประสิทธิ์  รองอธิการบดีฝ่ายการศึกษาและบริการวิชาการ มหาวิทยาลัยขอนแก่น

3) กิจกรรมการบรรยายในหัวข้อ “A Practice of the University of Tsukuba of COVID-19: with the cases of Tsukuba and Waseda Universities” โดย Prof. Dr.Masami Isoda ผู้เชี่ยวชาญจากมหาวิทยาลัยทสึคุบะ ประเทศญี่ปุ่น ผู้อำนวยการ Center for Research on International Cooperation in Educational Development (CRICED)

4) กิจกรรมการบรรยายในหัวข้อ “On-line Learning Direction: Faculty of Medicine” รองศาสตราจารย์ แพทย์หญิงกมลวรรณ เจนวิถีสุข รองคณบดี ฝ่ายวิชาการ คณะแพทยศาสตร์

5) การแสดงนิทรรศการต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับการจัดการเรียนการสอนแบบออนไลน์ (Online Learning)

ผู้ที่สนใจสามารถรับชมได้ที่  https://www.youtube.com/watch?v=rj6NLbOkZ0U

KKU carries out Online Learning Workshop, suggesting role changing for teachers with an aim to build new-era Thai children with analytical mind
https://www.kku.ac.th/7614