เมื่อวันอังคารที่ 4 กรกฎาคม 2566 ศ.ดร.นพ. สิริฤกษ์ ทรงศิวิไล ปลัดกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมร่วมแสดงความยินดีพร้อมเป็นประธานมอบรางวัลให้แก่ทีมเยาวชนอาเซียนในเวที “การประกวดโครงงานวิทยาศาสตร์เยาวชนกลุ่มประเทศอาเซียน ครั้งที่ 9” (The 9th ASEAN Student Science Project Competition, ASPC 2023) โดยมี ผศ.ดร.รวิน ระวิวงศ์ ผู้อำนวยการองค์การพิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์แห่งชาติ (NSM) พร้อมด้วย ดร.กรรณิการ์ เฉิน ผู้แทนนายกสมาคมวิทยาศาสตร์แห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์ และคณะผู้บริหาร NSM ให้การต้อนรับและร่วมแสดงความยินดี ณ ห้องประชุมแสงเดือน-แสงเทียน พิพิธภัณฑ์พระรามเก้า NSM ต.คลองห้า อ.คลองหลวง จ.ปทุมธานี ซึ่งผลปรากฏว่า ทีมเยาวชนไทยจากโรงเรียนสาธิตมหาวิทยาลัยขอนแก่น ฝ่ายมัธยมศึกษา (มอดินแดง) จ.ขอนแก่น คว้าสุดยอดรางวัล Project Of the Year 2023 ไปครองในโครงงานเรื่อง “การศึกษาการเลียนแบบพฤติกรรมการสื่อสารด้วยการกระพริบแสงในหิ่งห้อยสายพันธุ์ Abscondita terminalis (Olivier, 1833) เพื่อการเพิ่มประชากรหิ่งห้อยในพื้นที่อนุรักษ์ (ม.ขอนแก่น)”
ศ.ดร.นพ. สิริฤกษ์ ทรงศิวิไล ปลัดกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม กล่าวว่า “ขอชื่นชมและแสดงความยินดีกับเยาวชนอาเซียนทุกคน โดยปีนี้มีประเทศอาเซียนเข้าร่วมแข่งขันทั้งหมด 27 โครงงาน จาก 8 ประเทศ ได้แก่ ประเทศไทย ประเทศอินโดนีเซีย ประเทศมาเลเซีย ประเทศสิงคโปร์ ประเทศฟิลิปปินส์ สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว สาธารณรัฐแห่งสหภาพเมียนมา และราชอาณาจักรกัมพูชา นอกจากนี้ สาธารณรัฐประชาชนจีนยังได้เข้าร่วมสังเกตการณ์ ทั้งนี้ ต้องขอบคุณหน่วยงานอย่าง NSM และสมาคมวิทย์ฯ ที่ช่วยผลักดันให้เกิดกิจกรรมการประกวดฯ ระดับอาเซียนในครั้งนี้ ที่ผ่านมา กระทรวง อว. ได้เข้าร่วมหารือในการประชุมอาเซียน โดยมีเป้าหมายในการพัฒนาประเทศกลุ่มอาเซียนหลัก ๆ คือ การพัฒนาโลกให้มีความยั่งยืนโดยใช้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีเป็นเครื่องมือที่สำคัญของการขับเคลื่อนในทุกภาคส่วน โดยเฉพาะเด็กรุ่นใหม่ที่มีศักยภาพ และความคิดสร้างสรรค์ เปรียบเสมือนเป็นคลื่นลูกใหม่ที่จะช่วยขับเคลื่อนประเทศด้วยการสร้างวัฒนธรรมวิทยาศาสตร์ให้กับสังคม ผ่านการเรียนรู้ซึ่งกันและกัน พร้อมร่วมกันสร้างเครือข่ายนักวิทยาศาสตร์ และการพัฒนาโครงงานวิทยาศาสตร์ให้กับประเทศของตนและอาเซียน หวังว่าทุกผลงานจะสามารถนำไปพัฒนาประยุกต์ใช้และต่อยอด เพื่อสร้างประโยชน์ในวงกว้างให้กับโลกต่อไปในอนาคต”
รางวัลสุดยอดในปีนี้ Project Of the Year 2023 ได้แก่ โครงงาน Imitation Flash Communication Pattern Behaviour in Firefly, Abscondita terminalis (Olivier, 1833), for Increasing Firefly Population in Conservation Areas (การศึกษาการเลียนแบบพฤติกรรมการสื่อสารด้วยการกระพริบแสงในหิ่งห้อยสายพันธุ์ Abscondita terminalis (Olivier, 1833) เพื่อการเพิ่มประชากรหิ่งห้อยในพื้นที่อนุรักษ์ ม.ขอนแก่น) จากโรงเรียนสาธิตมหาวิทยาลัยขอนแก่น ฝ่ายมัธยมศึกษา (มอดินแดง) จ.ขอนแก่น โดยมีสมาชิก ในทีมได้แก่ นางสาวอาภรพัฒน์ ธารเลิศ นายบวรชัย สุขชัยบวร และดร.ประเทืองสุข มณีล้ำ เป็นคุณครูที่ปรึกษา ทั้งนี้ โครงงานฯ ยังสามารถคว้ารางวัลชนะเลิศในสาขาวิทยาศาสตร์ชีวภาพมาครองอีกหนึ่งรางวัล
นางสาวอาภรพัฒน์ ธารเลิศ หนึ่งในทีมเยาวชนผู้คว้ารางวัล Project Of the Year 2023 และรางวัลชนะเลิศ สาขาวิทยาศาสตร์ชีวภาพ เผยถึงจุดเริ่มต้นการพัฒนาโครงงานฯ “โปรเจกต์นี้เราเริ่มต้นจาก ชั้นเรียนในการเลี้ยงหิ่งห้อยเพื่อเพิ่มจำนวน แต่วิธีการของเรายังไม่สามารถเพิ่มขึ้นได้อย่างยั่งยืน เพราะหิ่งห้อยไม่สามารถปรับตัวเข้ากับสภาพแวดล้อมได้ เราจึงนำปัญหาตรงนี้มาศึกษาและพัฒนาต่อในการศึกษาพฤติกรรม การผสมพันธุ์และการกระพริบแสงเพื่อสื่อสารในหิ่งห้อย โดยนำไปสร้างโค้ดสำหรับแบบจำลองการกระพริบแสงของหิ้งห้อยในการเพิ่มโอกาสการผสมพันธุ์และเพิ่มประชากรหิ่งห้อย เพราะแสงเป็นการสื่อสารระหว่างกันของหิ่งห้อย ซึ่งถือเป็นการล่อหิ่งห้อยให้มาเจอกันและได้ผสมพันธุ์กันมากขึ้น ซึ่งการเพิ่มจำนวนเหล่านี้นำมาสู่ การบ่งชี้ถึงความอุดมสมบูรณ์ของพื้นที่ใน ม.ขอนแก่น ที่เราได้ทำการศึกษาวิจัยในครั้งนี้อีกด้วย”
ด้านนายบวรชัย สุขชัยบวร ผู้ร่วมทีม เผยความรู้สึกครั้งนี้ว่า “ดีใจมาก ๆ กับความสำเร็จในวันนี้ ซึ่งความพยายาม ความทุ่มเท และความอดทนตลอดระยะเวลาในการพัฒนาโครงงานนี้ไม่ได้สูญเปล่า เพราะยังมีเวทีที่เห็นความสามารถและความตั้งใจของเรา ต้องขอขอบคุณเวที ASPC 2023 ที่ทำให้ทีมเราได้รับประสบการณ์ที่มีค่า ในการทำงานเป็นร่วมกันเป็นทีม และยังได้พัฒนาทักษะการสื่อสารภาษาอังกฤษ เพื่อสื่อสารกับเพื่อน ๆ ในประเทศอาเซียนด้วยกัน ซึ่งได้รู้จักเพื่อนใหม่และได้เรียนรู้วัฒนธรรมของเพื่อน ๆ ในอาเซียนเพิ่มมากขึ้นด้วย”
