โครงการบริการวิชาการมนุษยศาสตร์สังคมศาสตร์สู่ชุมชน ประจำปีงบประมาณ พ.ศ.๒๕๖๗ ได้เล็งเห็นความสำคัญต่อพัฒนาท้องถิ่นจากฐานราก ทั้งในมิติทรัพยากรมนุษย์ ทุนทางสังคมวัฒนธรรม และสิ่งแวดล้อม จึงได้เลือกชุมชนบ้านโคกใหญ่ ต.บัวเงิน อ.น้ำพอง จ.ขอนแก่น ซึ่งมีพระครูถาวรพัฒนกิจ เจ้าอาวาสวัดนวการาม นำพาชุมชนพัฒนาสิ่งแวดล้อมชุมชนจนได้รับการยกย่องให้ได้รับรางวัล “ลูกโลกสีเขียว” “รางวัลคนดีศรีน้ำพอง” และนำพาชุมชนบ้านโคกใหญ่พัฒนาด้วยกรอบ “บวร” จนได้รับรางวัล “หมู่บ้านศีล ๕” ตามลำดับ แต่ภายใต้บริบทการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว ทำให้ผู้นำชุมชนบ้านโคกใหญ่ตระหนักถึงความจำเป็นของการสร้างอัตลักษณ์เพื่อหลอมสำนึกร่วมให้สามารถเผชิญหน้ากับภาวะคุกคามรอบด้านได้อย่างเข้มแข็ง
สอดคล้องกับเป้าหมายการบริการวิชาการที่นำไปสู่การแก้ปัญหาและหรือพัฒนาสังคมอย่างยั่งยืนในรูปแบบ CSV (Creating Shared Value) ไปพร้อมกับการบริการวิชาการที่ตอบสนองการเรียนรู้ของคนทุกช่วงวัยในชุมชนได้รับการพัฒนาอย่างยั่งยืนใน SDG โดยการมีส่วนร่วมระหว่างคณะ พันธมิตรคู่ความร่วมมือ และชุมชนมีเป้าหมายนำมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมมาต่อยอดด้วยแนวคิดเศรษฐกิจสร้างสรรค์ (Creative Economy) โดยเชื่อมโยงกับการเรียนการสอนที่ส่งเสริมการเรียนรู้สู่ชุมชน ดร.แก้วตา จันทรานุสรณ์ และคุณวิจิตรา ดวงโสภา จึงได้ลงพื้นที่เพื่อประชุมออกแบบโครงการกับชุมชนบ้านโคกใหญ่ ทั้งนี้พระครูถาวรพัฒนกิจได้เสนอให้เรียนรู้เรื่องครามไปพร้อมกับการส่งเสริมอัตลักษณ์สีคราม ตำบลบัวเงินด้วยแนวคิด “ครามโคกใหญ่ : ชุมชนนักบริบาลและการต่อยอดภูมิปัญญาเพื่อส่งเสริมสุขภาวะองค์รวมของชุมชนบ้านโคกใหญ่ ต.บัวเงิน อ.น้ำพอง จ.ขอนแก่น” โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ถอดบทเรียนการฟื้นฟูระบบนิเวศป่าสู่การส่งเสริมความรู้เรื่องครามโดยการมีส่วนร่วมของชุมชนบ้านโคกใหญ่ 2) ถอดบทเรียนแนวคิดชุมชนบริบาลกับงานพัฒนาสุขภาพองค์รวมของชุมชนจากฐานสิ่งแวดล้อมและการปลูกครามคุณภาพ บ้านโคกใหญ่ 3) ถอดบทเรียนภูมิปัญญาครามสู่การต่อยอดทางวัฒนธรรมของกลุ่มผู้อาวุโส ปราชญ์ท้องถิ่น อุบาสก อุบาสิกา ชุมชนบ้านโคกใหญ่ และ 4) จัดทำฐานข้อมูลการพัฒนาครามเพื่อต่อยอดและสื่อสารอย่างสร้างสรรค์ เป็นต้นแบบการพัฒนาความรู้เรื่องครามไปกับการส่งเสริมสุขภาวะองค์รวมของชุมชนบ้านโคกใหญ่ ต.บัวเงิน อ.น้ำพอง จ.ขอนแก่น ทั้งนี้ให้จัดขึ้นในสัปดาห์วันแม่แห่งชาติ คือ วันที่ ๑๐ และ ๑๑ สิงหาคม ๒๕๖๗ ณ วัดนวการาม ซึ่งเป็นพื้นที่หลอมรวมใจของชุมชนโคกใหญ่
เพื่อให้บรรลุเป้าหมายดังกล่าวข้างต้น จึงอาราธนาพระครูถาวรพัฒนกิจเป็นองค์ปาฐก ภายใต้หัวข้อ “พุทธธรรมกับงานพัฒนาท้องถิ่นด้วยทุน 3 ประการ” : จากรางวัลลูกโลกสีเขียว สู่โคกใหญ่สีคราม” และเชิญคุณปราชญ์ นิยมค้า ผู้ก่อตั้งครามทอง เจ้าของแบรนด์ MANN CRAFT และศิลปินแห่งคราม มาเป็นวิทยากรหลัก ในหัวข้อ “โลกสีคราม : ความรู้ คุณค่า ภูมิปัญญา และลีลาสีย้อมในวงการหัตถศิลป์สากล” เพื่อนำเสนอภาพรวมของวงการครามโลก สู่การสร้างแบรนด์ตนเองในหัวข้อ “ลมหายใจแห่งคราม : ความรู้เรื่องเฉดสีและวิถีการสร้างแบรนด์ของ MANN CRAFT” เพื่อบูรณาการ ความรู้เรื่องเฉดสีกับวิถีวัฒนธรรมบ้านโคกใหญ่” และนำ “พลังคราม พลังความรู้ สู่แนวทางการดูแลสุขภาพผู้สูงอายุในชุมชนบ้านโคกใหญ่” ด้วยการย้อมครามและทำพานพุ่มสักการะเพื่อ “สืบสาน สร้างสรรค์ อีสานศิลป์ : เทคนิคไล่เฉดสี วิถีโคกใหญ่ หัวใจสีคราม”เทิดพระเกียรติพระพันปีหลวง โดยได้รับเกียรติจาก ดร.วารา ปวีณวัชร์ อนุกรรมการหอการค้าจังหวัดขอนแก่น เป็นประธานกล่าวเปิดงานโครงการอบรมเชิงปฏิบัติการฯ และตัวแทนองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ผู้แทนสถานศึกษา ครู นักเรียน ผู้แทนโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพประจำตำบลบัวเงิน เข้าร่วมพิธีเปิดและปลูกครามร่วมกันจำนวนมาก
แม้ใช้เวลาเพียง ๒ วันในการอบรมเชิงปฏิบัติการเพื่อเรียนรู้เชิงวิชาการ และพัฒนาทักษะเชิงปฏิบัติการ แต่ด้วยประสบการณ์ด้านหัตถศิลป์ที่ชาวโคกใหญ่มีอยู่เป็นทุนเดิม ทำให้การต่อยอดเชิงช่างเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ และเพื่อให้เกิดประสิทธิผลอย่างต่อเนื่อง ในช่วงท้ายของโครงการอบรมเชิงปฏิบัติการฯ นายประเสริฐ น้อยศรี นายกองค์การบริหารส่วนตำบลบัวเงิน อ.น้ำพอง จ.ขอนแก่น ได้แสดงความชื่นชมยินดีกับชุมชนโคกใหญ่ที่ได้รับบริการวิชาการตามเป้าหมายการพัฒนาในหลายมิติ ทั้งยังสอดคล้องกับวิสัยทัศน์พัฒนาเมืองในระดับมหภาค จึงเห็นควรอนุมัติงบประมาณจากองค์การบริหารส่วนตำบลมาขยายผลโครงการครามโคกใหญ่ฯ เพื่อนำผู้เข้าร่วมอบรมทั้งหมดไปศึกษาดูงานครามครบวงจร ณ สวนแมน จังหวัดสกลนคร ในวันที่ ๒๕ สิงหาคม ๒๕๖๗ จากนั้นได้มอบเกียรติบัตรแก่ผู้เข้าอบรมจำนวน ๑๖๐ ท่าน และน้อมถวายผลงานพานพุ่มผ้าครามสักการะเพื่อเทิดพระเกียรติพระพันปีหลวง เนื่องในวันคล้ายวันพระราชสมภพและวันแม่แห่งชาติ อันนำมาซึ่งความปลาบปลื้มยินดีและเปี่ยมความหมายยิ่ง
ข่าว : อ.ดร.แก้วตา จันทรานุสรณ์
ภาพ : วิจิตรา ดวงโสภา และนายธันธร สิงโสภา
ออกแบบไวนีล : ผู้ช่วยศาสตราจารย์ เขม เคนโคก
