สืบเนื่องจาก “โครงการวิจัยและพัฒนาสิ่งแวดล้อมเพื่อสุขภาวะ โรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราชทั่วไทย” มีการดำเนินการมาตั้งแต่เดือนสิงหาคม พ.ศ.2562 โดยมุ่งเน้นการพัฒนาผังแม่บทสิ่งแวดล้อมเพื่อสุขภาวะในโรงพยาบาล สมเด็จพระยุพราชทั้ง 21 แห่งทั่วประเทศไทย ด้วยงานออกแบบที่ได้ผ่านกระบวนการมีส่วนร่วมของสถาปนิก บุคลากรโรงพยาบาล และคนในชุมชน โดยคณะวิจัย จากคณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น เป็นหนึ่งในภาคีเครือข่ายในการดำเนินงาน และร่วมเป็นส่วนหนึ่งในการส่งมอบผังแม่บทการพัฒนาสิ่งแวดล้อมของโรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราช เมื่อ วันที่ 21 กุมภาพันธ์ 2565 ณ กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข ที่ผ่านมา
โครงการนี้เป็นความร่วมมือระหว่างหลายหน่วยงาน ได้แก่ มูลนิธิโรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราช กระทรวงสาธารณสุข และสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) โดยมีกลุ่มวิจัยสิ่งแวดล้อมสรรค์สร้างเพื่อสุขภาวะ คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ เป็นผู้ดำเนินการหลัก โดยได้รับความร่วมมือจากภาคีสถาปนิกจำนวน 12 แห่ง แบ่งความรับผิดชอบตามภูมิศาสตร์ที่ตั้งของโรงพยาบาล โดยคณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น รับผิดชอบสองพื้นที่ ได้แก่ โรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราชสว่างแดนดิน จังหวัดสกลนคร และโรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราชท่าบ่อ จังหวัดหนองคาย
โครงการดังกล่าวออกแบบผังแม่บทการพัฒนาระยะต่าง ๆ เพื่อสร้างแนวทางการพัฒนาสิ่งแวดล้อมในโรงพยาบาลอย่างมีแบบแผน รองรับการขยายตัวและสอดคล้องไปกับการเปลี่ยนแปลงในอนาคต ผลลัพธ์จากการดำเนินงาน เสนอแนวทางการพัฒนาผังแม่บทเป็น 3 ระยะ ได้แก่ ระยะสั้น (พ.ศ. 2563 – 2565) ระยะกลาง (พ.ศ. 2565 – 2569) และ ระยะยาว (พ.ศ. 2569 – เป็นต้นไป) แตกต่างกันไปตามวิสัยทัศน์และบริบทเฉพาะถิ่นที่เอื้อต่อการสร้างสุขภาวะของ ผู้ป่วย ชุมชน บุคลากร และ มีความสอดคล้องกับทิศทางการพัฒนาทางกายภาพตามระดับขีดความสามารถของแต่ละโรงพยาบาล ควบคู่ไปกับการดำเนินงานด้านผังแม่บททางกายภาพ ได้มีการออกแบบและก่อสร้างพื้นที่พักคอยและพื้นที่กิจกรรมสำหรับคนทุกกลุ่ม ภายใต้แนวคิด “พื้นที่แห่งความสุข” ซึ่งตอบโจทย์การเป็นพื้นที่เพื่อการเรียนรู้, พื้นที่เพื่อการเยียวยา และพื้นที่เอื้อต่อการใช้ชีวิต เพื่อสนับสนุน “สุขภาวะ”ที่เกิดขึ้นในโรงพยาบาล ใน โครงการเฉลิมราชย์ จิตอาสาพัฒนา โรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราชทั่วไทย โครงการนี้ได้รับการสนับสนุนงบประมาณโดย มูลนิธิเอสซีจี โดยโครงการที่สำเร็จลุล่วงแล้ว ได้มีการส่งมอบอาคารพักคอยที่ก่อสร้างเสร็จแล้วให้โรงพยาบาลทั้งสองแห่งเมื่อวันที่ 14 ธันวาคม 2564 ที่ผ่านมา โดยคณะวิจัยจากคณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น ร่วมออกแบบ “เฮือนโฮมสุข” ณ โรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราชสว่างแดนดิน และ “โฮงโฮมสุข” ณ โรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราชท่าบ่อ ทั้งสองโครงการได้รับการออกแบบจากกระบวนการออกแบบแบบมีส่วนร่วมของผู้ใช้งาน และจากแนวคิดการเป็นโรงพยาบาลของชุมชนที่ให้ความสำคัญกับอัตลักษณ์ด้านบริบทที่ตั้งโรงพยาบาลทั้งสองแห่ง
คณะวิจัยคณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ หนึ่งในภาคีเครือข่ายเครือข่ายมหาวิทยาลัยและสถาปนิกทั่วประเทศ ประกอบด้วย รศ.ดร.นพดล ตั้งสกุล หัวหน้าโครงการ , ผศ.ดร.ทรงยศ วีระทวีมาศ , ผศ.สุกัญญา พรหมนารท , ดร.ปัทมพร วงศ์วิริยะ , รศ.อธิป อุทัยวัฒนานนท์ , รศ.กุลศรี ตั้งสกุล , ดร.ฐานันดร์ ศรีธงชัย , ผศ.นิสรา อารุณีและ อ.วรพล ไทยเอื้อ ดำเนินการวิจัย ออกแบบผังแม่บททางกายภาพและออกแบบอาคารในพื้นที่โรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราชทั้งสองแห่ง โดยคณะผู้ดำเนินการคาดหวังว่า การดำเนินการในครั้งนี้ จะนำไปสู่การนำการปฏิบัติใช้จริงในแต่ละโรงพยาบาล เพื่อให้สามารถวางแนวทางการพัฒนาโรงพยาบาลในอนาคตได้อย่างมีประสิทธิภาพไปพร้อมกับการส่งเสริมความมีชีวิตชีวา สร้างสังคมสุขภาวะสำหรับคนทุกกลุ่ม
เรื่อง : รศ.ดร.นพดล ตั้งสกุล
ภาพ : กลุ่มวิจัยสิ่งแวดล้อมสรรค์สร้างเพื่อสุขภาวะ คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ และคณะวิจัยจากมหาวิทยาลัยขอนแก่น
เผยแพร่ : กรรณภัสส์ สิริเกียรติ
