คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น จัดกิจกรรมศึกษาดูงานเพื่อพัฒนาศักยภาพด้านการวิจัยและการเรียนการสอนสำหรับนักศึกษาและคณาจารย์หลักสูตรสถาปัตยกรรมศาสตรมหาบัณฑิตและปรัชญาดุษฎีบัณฑิต ณ เมืองคุนหมิงและต้าหลี่ สาธารณรัฐประชาชนจีน ระหว่างวันที่ 30 ตุลาคม – 3 พฤศจิกายน 2567 นำโดย ศาสตราจารย์ ดร.วารุณี หวัง รองศาสตราจารย์ ดร.นพดล ตั้งสกุล และผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.จันทนีย์ จิรัณธนัฐ พร้อมด้วยคณาจารย์และนักศึกษาระดับบัณฑิตศึกษาทั้งปริญญาโทและเอก รวม 14 คน
การเดินทางครั้งนี้มีวัตถุประสงค์สำคัญสองประการ ประการแรกคือการศึกษาแนวคิดการอนุรักษ์และพัฒนาพื้นที่ประวัติศาสตร์อย่างสร้างสรรค์ และประการที่สองคือการสร้างความร่วมมือทางวิชาการกับ Faculty of Architecture and City Planning, Kunming University of Science & Technology (KUST) มหาวิทยาลัยชั้นนำที่ใหญ่ที่สุดของมณฑลยูนนาน ซึ่งมีความเชี่ยวชาญโดดเด่นด้านการศึกษาและพัฒนาสถาปัตยกรรมพื้นถิ่น
ในการเยือน KUST คณะผู้บริหารนำโดยคณบดีได้ให้การต้อนรับอย่างอบอุ่น พร้อมทั้งหารือแนวทางความร่วมมือด้านการวิจัยข้ามประเทศ โดยเฉพาะในบริบทของการพัฒนาภูมิภาคลุ่มน้ำโขง ซึ่งทั้งสองสถาบันมีที่ตั้งอยู่ในพื้นที่ดังกล่าว ประกอบกับแผนการพัฒนาเส้นทางรถไฟความเร็วสูงเชื่อมระหว่างภาคอีสานของไทยกับจีนในอนาคต จะเป็นปัจจัยสำคัญที่เอื้อให้เกิดความร่วมมือระยะยาวในหลากหลายมิติ
ไฮไลท์สำคัญของการเยี่ยมชม KUST คือการศึกษาอาคารศูนย์วิจัยด้านวัสดุที่แสดงให้เห็นถึงการประยุกต์ใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่นในการก่อสร้างอย่างยั่งยืน โดยเฉพาะอาคาร Terra Centre ที่ออกแบบโดย One University One Village Team ซึ่งใช้นวัตกรรมการก่อสร้างด้วยดินอัดและโครงสร้างไม้ไผ่ สะท้อนให้เห็นถึงการผสานเทคโนโลยีสมัยใหม่กับวัสดุและภูมิปัญญาดั้งเดิม
ในด้านการศึกษาการอนุรักษ์และพัฒนาย่านประวัติศาสตร์ คณะผู้เดินทางได้เข้าเยี่ยมชมพื้นที่สำคัญ 4 แห่ง ได้แก่ เมืองเก่าคุนหมิง เมืองเก่าต้าหลี่ ชุมชน Xizhou Village และชุมชนประมงโบราณ Shuanglang ซึ่งตั้งอยู่ริมทะเลสาบเอ๋อไห่ ทะเลสาบธรรมชาติที่ใหญ่เป็นอันดับสองของจีน การศึกษาครอบคลุมประเด็นสำคัญทั้งการอนุรักษ์อาคารที่ขึ้นทะเบียนเป็นมรดกทางวัฒนธรรม การปรับเปลี่ยนการใช้งานอาคารเดิม และการออกแบบอาคารใหม่ในบริบทประวัติศาสตร์ที่ตอบโจทย์ทั้งด้านสังคมและเศรษฐกิจ
นอกจากนี้ คณะยังได้ศึกษาผลงานสถาปัตยกรรมร่วมสมัยที่โดดเด่นในการผสานอัตลักษณ์ท้องถิ่นเข้ากับการออกแบบสมัยใหม่ ในเมืองคุนหมิง ได้เข้าชม Yunnan Provincial Museum อาคารที่ได้แรงบันดาลใจจากภูมิประเทศแบบขั้นบันไดของยูนนาน และ Mountain & Sea Art Museum ที่สะท้อนความงามของธรรมชาติผ่านงานสถาปัตยกรรม ส่วนในพื้นที่เมืองต้าหลี่และบริเวณทะเลสาบเอ๋อไห่ ได้เยี่ยมชม Yangliping Performing Arts Center ศูนย์ศิลปะการแสดงที่ได้แรงบันดาลใจจากการเต้นรำแบบดั้งเดิม และ No. 5 Service Station of the Ecological Corridor around Erhai Lake สถานีบริการที่ผสานการออกแบบเข้ากับภูมิทัศน์ริมทะเลสาบได้อย่างกลมกลืน
กรณีศึกษาทั้งหมดนี้มีความสอดคล้องกับแนวทางวิทยานิพนธ์ของนักศึกษาในหลักสูตร และยังเป็นแรงบันดาลใจสำหรับการพัฒนางานวิจัยและการออกแบบในอนาคต การศึกษาดูงานครั้งนี้จึงไม่เพียงเสริมสร้างประสบการณ์การเรียนรู้ด้านสถาปัตยกรรมเท่านั้น แต่ยังเป็นการวางรากฐานความร่วมมือทางวิชาการระหว่างสองสถาบันที่จะนำไปสู่การพัฒนาองค์ความรู้และการแลกเปลี่ยนทางวิชาการที่ยั่งยืนในอนาคต โดยเฉพาะในบริบทของการพัฒนาภูมิภาคลุ่มน้ำโขงที่กำลังเติบโตอย่างรวดเร็ว
ข้อมูล/ภาพ : รองศาสตราจารย์ ดร.นพดล ตั้งสกุล
เรียบเรียง/ข่าว : กรรณภัสส์ สิริเกียรติ
