วิทยาลัยการปกครองท้องถิ่น มหาวิทยาลัยขอนแก่น ถือกำเนิดขึ้นจากแนวทางการปฏิรูปการเมืองการปกครองของประเทศตามแนวทางการกระจายอำนาจ ที่กำหนดไว้ในรัฐธรรมนูญฉบับปี พ.ศ. 2540 และความจำเป็นเร่งด่วนในการพัฒนาสมรรถนะทางการบริหารของผู้บริหารและบุคลากรขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นจำนวนเกือบ 8,000 แห่งทั่วประเทศ เมื่อแรกสถาปนาในปี พ.ศ. 2550 วิทยาลัยฯ มุ่งเน้นการพัฒนาองค์ความรู้และทักษะด้านการบริหารองค์กรสำหรับบุคลากรขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ผ่านการจัดการศึกษาหลักสูตรระดับปริญญาตรีและระดับบัณฑิตศึกษา และการอบรมเชิงปฏิบัติการจำนวนมากอย่างต่อเนื่อง แม้ว่าในระยะหลายปีที่ผ่านมา ประเทศไทยได้ประสบวิกฤตการณ์ทางการเมืองหลายครั้งและรัฐบาลหลายชุดได้เปลี่ยนจุดเน้นเชิงนโยบายไปจากการกระจายอำนาจ ซึ่งส่งผลให้บทบาทหน้าที่และทรัพยากรทางการบริหารขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นมิได้พัฒนาในทางที่ดีขึ้นก็ตาม แต่วิทยาลัยฯ ยังคงสานต่อภารกิจในการยกระดับการปกครองท้องถิ่นให้เป็นรากฐานของการพัฒนาประเทศ ภายใต้กรอบแนวคิดของการบริการสาธารณะแนวใหม่ (New Public Service) แทนการบริหารภาครัฐแบบดั้งเดิม (Old Public Administration)
ในแผนยุทธศาสตร์ประจำปี พ.ศ. 2563-2567 วิทยาลัยฯ ได้กำหนดวิสัยทัศน์เป็น “สถาบันชั้นนำของการเรียนรู้ด้านกิจการสาธารณะของอาเซียน” ภายใต้วิสัยทัศน์นี้ วิทยาลัยฯ มุ่งยกระดับความเข้มแข็งทางการเรียนการสอน การวิจัยและนวัตกรรม การบริการวิชาการ การต่างประเทศ การส่งเสริมความสัมพันธ์กับชุมชน และการบริหารจัดการองค์กร ให้ได้รับการยอมรับอย่างกว้างขวางทั้งในระดับชาติ และระดับนานาชาติ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในภูมิภาคอาเซียน
และในแผนยุทธศาสตร์ประจำปี พ.ศ. 2567-2571 วิทยาลัยฯ ได้กำหนดการบริหารและขับเคลื่อนวิสัยทัศน์การเป็น “สถาบันชั้นนำแห่งอาเซียนด้านกิจการสาธารณะที่สร้างสรรค์คุณค่าเพื่อสังคม” (A Leading ASEAN Institution in Public Affairs Dedicated to the Creation of Value for All)