เมื่อวันที่ 24 มิถุนายน 2563 สถาบันวิจัยมะเร็งท่อน้ำดี มหาวิทยาลัยขอนแก่น นำโดย นางสาวสุปราณี วรพันธ์ ผู้จัดการโครงการ CASCAP พร้อมคณะทำงาน ได้เข้าประชุมหารือร่วมกับสำนักงานสาธารณสุขอำเภอศรีสมเด็จ จ.ร้อยเอ็ด ในประเด็นการดำเนินงานอำเภอต้นแบบแก้ไขปัญหาโรคพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดี และการตรวจคัดกรองพยาธิใบไม้ตับโดยปัสสาวะ โดยมีนายชำนาญ จำรองเพ็ง สาธารณสุขอำเภอศรีสมเด็จ เป็นประธานการประชุม มีผู้เข้าร่วมประชุมเป็นผู้อำนวยการโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล และผู้แทนภาคสาธารณสุขจากทั้ง 8 ตำบลของอำเภอศรีสมเด็จ จ.ร้อยเอ็ด จำนวนกว่า 25 คน
นายชำนาญ จำรองเพ็ง สาธารณสุขอำเภอศรีสมเด็จ กล่าวว่า “ปัญหาโรคพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดีในอำเภอศรีสมเด็จ เป็นหนึ่งในปัญหาหลักที่เป็นปัญหาสุขภาพของประชาชนในพื้นที่ โดยสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดร้อยเอ็ด ได้มอบเป้าหมายให้สาธารณสุขทุกอำเภอของจังหวัดร้อยเอ็ด มุ่งเน้นการตัดวงจรพยาธิใบไม้ตับและตรวจคัดกรองพยาธิใบไม้ตับ โดยปกติการตรวจคัดกรองพยาธิฯ จะสุ่มตรวจจากอุจจาระ ซึ่งเปอร์เซนต์ที่พบพยาธิฯ จะไม่เยอะมากเนื่องจากเป็นการสุ่มตรวจ แต่จากงานวิจัยของสถาบันวิจัยมะเร็งท่อน้ำดี มหาวิทยาลัยขอนแก่น ที่พัฒนาการตรวจคัดกรองพยาธิใบไม้ตับจากปัสสาวะ ซึ่งถือว่ามีความสะดวกและแม่นยำมากกว่าการตรวจอุจจาระ อาจจะทำให้ค้นพบกลุ่มเสี่ยงได้มากขึ้น และถือเป็นโอกาสที่ดีของอำเภอศรีสมเด็จที่ทางสถาบันวิจัยมะเร็งท่อน้ำดี มข. ได้ลงมาทำโครงการอำเภอต้นแบบแก้ไขปัญหาพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดี โดยมุ่งเน้นการตัดวงจรพยาธิ การคัดกรองมะเร็งท่อน้ำดี การส่งต่อการรักษา การติดตามดูแลผู้ป่วยเป็นเวลา 3 ปีต่อเนื่อง ซึ่งเป็นการแก้ไขปัญหาทั้งระบบอย่างบูรณาการ ทางเราก็หวังเป็นอย่างยิ่งว่าปัญหานี้จะค่อยๆ ลดลงและหายไปจากพื้นที่ในเร็ววัน”
อำเภอต้นแบบแก้ไขปัญหาพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดี “ศรีสมเด็จโมเดล” ทางสถาบันวิจัยมะเร็งท่อน้ำดี ได้มีการดำเนินงานเชิงบูรณาการร่วมกับพื้นที่มาอย่างต่อเนื่อง ที่ผ่านมาได้มีการฝึกอบรมถ่ายทอดให้ความรู้กับแกนนำสำคัญในพื้นที่เพื่อไปขยายผลให้คำแนะนำต่อกับประชาชนในพื้นที่ และได้มีการจัดมหกรรมรณรงค์แก้ไขปัญหาพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดี สร้างความตระหนักในปัญหานี้ในวงกว้าง รวมถึงการตรวจคัดกรองพยาธิใบไม้ตับ และตรวจคัดกรองมะเร็งท่อน้ำดีด้วยเครื่องอัลตร้าซาวด์ไปเมื่อเดือน กรกฎาคม 2562 ที่ผ่านมา โดยในปีนี้จะมีการตรวจคัดกรองพยาธิใบไม้ตับจากแอนติเจนในปัสสาวะและการตรวจคัดกรองมะเร็งท่อน้ำดีด้วยเครื่องอัลตร้าซาวด์ให้กับประชาชนในพื้นที่ เพื่อที่จะค้นหากลุ่มเสี่ยงให้เร็วที่สุด อันจะเป็นการดีที่ประชาชนกลุ่มเสี่ยงจะได้เข้ารับการรักษาได้อย่างทันท่วงที
สถาบันวิจัยมะเร็งท่อน้ำดี ได้นำเอาโครงการวิจัยแก้ไขปัญหาพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดี ในด้านต่างๆ ลงมาขับเคลื่อนแก้ไขปัญหาพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดีร่วมกับประชาชนในพื้นที่ เป็นไปตามวัตถุประสงค์ของโครงการวิจัยท้าทายไทย : ประเทศไทยไร้พยาธิใบไม้ตับ Fluke Free Thailand ที่มีเป้าหมายในการลดอัตราการเป็นโรคพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดีลงให้เหลือร้อยละ 1 โดยทำงานประสานความร่วมมือกับคณะกรรมการเขตสุขภาพเพื่อประชาชน เขตพื้นที่ 7 คณะกรรมการพัฒนาคุณภาพชีวิตระดับอำเภอ (พชอ.) รวมถึงภาคีเครือข่ายในทุกภาคส่วน สอดรับกับอุดมการณ์ของมหาวิทยาลัยขอนแก่น ที่ยึดถือการเป็นมหาวิทยาลัยแห่งการอุทิศเพื่อสังคม เพื่อแก้ไขปัญหาและยกระดับคุณภาพชีวิตของผู้คนในสังคมโดยเฉพาะภาคอีสานให้ประชาชนมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นและลดอัตราการเสียชิวิตจากโรคมะเร็งท่อน้ำดีลงให้เหลือน้อยที่สุด
ภาพ/ข่าว : ปณิธาน ศรีบุญเรือง
