ในยุคที่เทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ (AI) กำลังเข้ามาเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิตของผู้คนอย่างรวดเร็วและรุนแรง มหาวิทยาลัยขอนแก่นได้ก้าวขึ้นมาเป็นผู้นำในวงการอุดมศึกษาไทย ด้วยการประกาศนโยบาย Khon Kaen University AI Policy for Proficiency and Ethicality และกรอบยุทธศาสตร์ด้าน AI เป็นสถาบันแรกของประเทศ ภายใต้วิสัยทัศน์ “การเป็นผู้ชี้นำสังคมสู่การเปลี่ยนแปลงที่ก้าวหน้า ถูกต้อง และเหมาะสม เกี่ยวกับปัญญาประดิษฐ์” ซึ่งนโยบายดังกล่าว ได้รับการรับรองจากที่ประชุมสภามหาวิทยาลัย ครั้งที่ 1/2568 เมื่อวันที่ 8 มกราคม 2568 ที่ผ่านมา
ดร.ณรงค์ชัย อัครเศรณี นายกสภามหาวิทยาลัยขอนแก่น กล่าวถึงเป้าหมายสำคัญครั้งนี้ว่า “ในฐานะสถาบันการศึกษา เราต้องประกาศอย่างชัดเจนว่า เราต้องการให้นักศึกษาทุกคนใช้ AI เป็นเสมือนภาษาที่สอง และบุคลากรของเรา ทั้งผู้สอนและผู้ปฏิบัติงานทั่วไป ต้องใช้ AI เป็น” พร้อมยืนยันถึงความพร้อมในการสนับสนุนทั้งงบประมาณและทรัพยากร เพื่อให้ประชาคมมหาวิทยาลัยสามารถใช้ AI เป็นเครื่องมือในการพัฒนาตนเองและสร้างประโยชน์แก่สังคม
ขณะเดียวกัน รศ.ดร.ธนชาติ นุ่มนนท์ กรรมการสภามหาวิทยาลัยผู้ทรงคุณวุฒิ ได้กล่าวเชื่อมโยงนโยบายนี้กับแนวโน้มของโลก โดยอ้างอิงรายงานล่าสุดจาก World Economic Forum ที่ระบุถึง future of job 2030 ว่า “มหาวิทยาลัยตระหนักดีว่า การพัฒนาคนในวันนี้ต้องมองไปถึงการทำงานในอนาคต บุคลากร นักศึกษา และบัณฑิตของเรา ต้องเก่งในเรื่อง AI สามารถทำงานร่วมกับ AI ได้อย่างมีประสิทธิภาพ ซึ่งในอีก 5 ปีข้างหน้า ทักษะด้าน AI จะกลายเป็นหนึ่งในทักษะสำคัญของการทำงาน”
จากกรอบแนวคิดดังกล่าว นำมาสู่ประกาศมหาวิทยาลัยขอนแก่น (ฉบับที่ 309/2568) เรื่อง นโยบายและกรอบยุทธศาสตร์ Khon Kaen University AI Policy for Proficiency and Ethicality มหาวิทยาลัยขอนแก่น ที่ได้รับการอนุมัติ ในช่วงต้นเดือนมกราคม 2568 ที่ผ่านมา
ผศ.ดร.เด่นพงษ์ สุดภักดี รองอธิการบดีฝ่ายดิจิทัล และเลขานุการสภามหาวิทยาลัย ได้เปิดเผยถึง สาระสำคัญในประกาศดังกล่าวโดยชี้ให้เห็นถึง แผนการดำเนินงานที่ครอบคลุม 8 มิติสำคัญ ประกอบด้วย การชี้นำสังคม การจัดการศึกษา การวิจัยและนวัตกรรม การบริการวิชาการสู่สังคมและวิชาชีพ การบริหารจัดการ การพัฒนาบุคลากร จริยธรรมและความรับผิดชอบ และการสร้างวัฒนธรรมการใช้ประโยชน์จากปัญญาประดิษฐ์
“เราจะไม่ปล่อยให้ใครต้องเผชิญกับการเปลี่ยนแปลงนี้โดยลำพัง เราจะจัดตั้ง AI Playground พื้นที่ปลอดภัยสำหรับการเรียนรู้และทดลองใช้ AI และการจัดตั้งทีมผู้เชี่ยวชาญที่จะติดตามความก้าวหน้าของเทคโนโลยีอย่างใกล้ชิด นอกจากนี้ มหาวิทยาลัยขอนแก่นยังเตรียมเปิดช่องทางการสื่อสารพิเศษเพื่อเผยแพร่ความรู้และเทคนิคการใช้ AI ที่สามารถนำไปประยุกต์ใช้ได้จริง” เลขานุการสภามหาวิทยาลัย กล่าวปิดท้าย
สำหรับนโยบาย Khon Kaen University AI Policy for Proficiency and Ethicality วางอยู่บนหลักการสำคัญ 3 ประการ ได้แก่ ประการที่ 1 การสนับสนุนการใช้และการพัฒนา AI Proficiency and Literacy ซึ่งต้อง ผนวกความรู้ ทักษะปัญญาประดิษฐ์ในทุกสาขาวิชา รวมถึงการบริหารจัดการองค์กร ประการที่ 2 การสร้างวัฒนธรรมการใช้ประโยชน์ปัญญาประดิษฐ์ AI Culture ส่งเสริมการฝึกอบรม และ กิจกรรมต่าง ๆ เพื่อให้บุคลากรปรับตัวทันเทคโนโลยี ประการสุดท้าย ผู้ใช้งานต้องคํานึงถึงจริยธรรมและความรับผิดชอบ AI Ethics and Responsibility มีการใช้ปัญญาประดิษฐ์อย่างโปร่งใส คุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล และปฏิบัติตามหลักคุณธรรม จริยธรรมจรรยาบรรณ โดยทางมหาวิทยาลัยจะมุ่งสร้างระบบนิเวศที่เอื้อต่อการเรียนรู้และพัฒนา พร้อมทั้งสร้างภูมิคุ้มกันให้สังคมไทยใช้ประโยชน์จาก AI อย่างชาญฉลาดและปลอดภัย
เห็นได้ชัดเจนว่าการก้าวของมหาวิทยาลัยขอนแก่นครั้งนี้ นอกจากจะเป็นจุดเริ่มต้นของการปฏิรูปการศึกษาไทยในยุคดิจิทัลแล้ว ยังเป็นแรงบันดาลใจให้สถาบันการศึกษาอื่นๆ ตระหนักถึงความสำคัญของการเตรียมความพร้อมรับมือกับการเปลี่ยนแปลง เพื่อให้บัณฑิตและบุคลากรไทยไม่เพียงแต่อยู่รอด แต่ยังสามารถเติบโตและประสบความสำเร็จในโลกยุคใหม่ที่ AI จะกลายเป็นส่วนหนึ่งของการทำงานและการดำเนินชีวิตในอนาคต
